Woensdag 15 november 2023, 20u
Atomen zijn de bouwstenen van alle materie in onze omgeving. Hun dimensie is echter zo klein dat tot voor kort men ze niet kon waarnemen, laat staan ze manipuleren. Nu kan dat wel!
We starten met een overzicht van het begrip “atoom” doorheen de geschiedenis en hoe je individuele atomen kan waarnemen via geavanceerde microscopietechnieken.
Clusters van atomen (in de orde van nanometers) volgen de wetten van de kwantummechanica en hebben soms verrassende eigenschappen en toepassingen. Heel wat “nieuwe” materialen zijn trouwens opgebouwd uit, of bevatten nanomaterialen; ook al zijn we ons daar niet altijd van bewust. Zo geven nanobuisjes van koolstof bv. extra sterkte aan sportartikelen zoals ski’s of tennisrackets. Nanodeeltjes van inerte materialen zoals goud, zullen in de toekomst zeker een grote rol spelen in de geneeskunde, als we erin slagen zulke anorganische deeltjes te koppelen aan biologische entiteiten zoals proteïnen of geneesmiddelen. Dat is een lopend, bijzonder interessant onderzoek waarvan de spreker een tipje van de sluier wil oplichten.
Daarnaast belooft de spreker ons uitleg te geven over de toepassing van kwantumstippen. Deze bestaan uit een beperkt aantal atomen, waarbij hun aantal en onderlinge schikking macroscopische eigenschappen zoals kleur of geleidbaarheid bepalen. Dit heeft bv. directe toepassingen in de ontwikkeling van beeldschermen. Deze kwantumstippen vormden het onderwerp van de onlangs toegekende Nobelprijs Chemie!
Staf Van Tendeloo is professor-emeritus van de Universiteit Antwerpen en een wereldautoriteit in vastestoffysica, elektronenmicroscopie van materialen en nanofysica. Hij fungeerde als gastprofessor in buitenlandse universiteiten, nam deel aan 250 internationale conferenties, is houder van een groot aantal onderscheidingen en auteur of co-auteur van boeken over microscopie en nanodeeltjes.