Op woensdag 18 februari 2009 was Prof. Dr. Herman Mielants van de Dienst Reumatologie van de Universiteit Gent te gast in het Wetenschapscafé Antwerpen. Het onderwerp was: “Reuma: wat is het en wat is eraan te doen?” Prof. Mielants wilde bijzondere aandacht schenken aan recente ontwikkelingen op het vlak van de moderne medicatie. In vergelijking met de eerdere drie bijeenkomsten in het najaar 2008 van het wetenschapscafé was de opkomst minder talrijk. Om het met een cliché te zeggen: de afwezigen hadden ongelijk! Na de uitstekende, overzichtelijke inleiding tot het onderwerp door de sympathieke prof, volgde een amusant en tegelijk zeer informatief vraag-en-antwoord-gedeelte.
Bij wijze van inleiding veegde Herman Mielants alvast enkele veel verspreide misvattingen over reuma van de kaart, zoals:
Een 30-40% van de mensheid lijdt aan reuma. Reuma heeft dan ook een grote sociaal-economische impact op de samenleving, wegens werkverlet en invaliditeit. Studies tonen aan dat de economische kost van reuma groter is dan die van kanker.
Er zijn drie soorten reuma te onderscheiden:
De bekendste botpathologie is osteoporose of ontkalking: er is een evenwicht tussen osteoblasten (die bot aanmaken) en osteoclasten (die bot afbreken) zodat om de 7 jaar het skelet volledig vernieuwd wordt. Van een bepaalde leeftijd af en vooral tijdens de menopauze bij vrouwen neemt de botafbraak de bovenhand en bestaat er risico op spontane fracturen ter hoogte van pols, heup of wervelzuil. Voldoende melkproducten tijdens de groei zijn belangrijk en ook later zijn supplementen met calcium en vitamine D in combinatie met zonlicht onontbeerlijk om osteoporose te voorkomen.
Bij de gewrichtspathologieën heeft men mechanische en inflammatoire ziekten. De voornaamste mechanische pathologie is artrose. Dit is een normaal slijtageproces van het kraakbeen, dat iedereen doormaakt met de leeftijd maar bij sommigen vroeger kan optreden of ernstiger kan zijn.
Veel beweging (zonder overbelasting) vertraagt de ontwikkeling van artrose (zwemmen en fietsen zijn dus het best).
Er bestaan verschillende soorten inflammatoire reumatische aandoeningen. De meeste van deze ziekten zijn veroorzaakt door een stoornis in het immuunsysteem, waardoor antilichamen worden gevormd tegen eigen lichaamsdelen, waarop ontsteking ontstaat. Deze ziekten zijn veel ernstiger: ze veroorzaken nefaste destructie met functioneel verlies als gevolg en kunnen vergezeld zijn van aandoeningen van andere systemen in het lichaam. Vroegtijdige detectie en snelle, effectieve behandeling zijn hier noodzakelijk. De laatste decennia is er in de behandeling van deze ziekten een enorme stap vooruit gezet met het gebruik van de “biologicals“. Deze gefabriceerde medicijnen gaan een bepaalde mediator in het ontstekingsproces volledig uitschakelen en zodoende de evolutie en de pijn spectaculair gunstig beïnvloeden. Deze helaas zeer dure medicijnen (€ 20.000 op jaarbasis), die worden toegediend via onderhuidse injectie of baxter, willen verzekeringsmaatschappijen pas vergoeden als de behandelende medische staf een selectie maakt van die patiënten die snel evolueren of bij wie geen andere behandeling helpt. Nochtans in een vroeg stadium van de aandoening de mogelijkheid dat de ziekte volledig stilgelegd wordt zonder blijvende schade of functieverlies bij de patiënten. Tot op heden heeft het RIZIV echter onvoldoende budgettaire mogelijkheden om dit te realiseren.
Na de leerzame inleiding van Prof. Mielants ontspon zich een geanimeerde discussie over allerhande topics in verband met reuma, de detectietechnieken en de moderne behandelingen ervan.