16/05/2012
Nieuwe ontdekkingen in neurowetenschappen, sociopsychologie en in diergedragsonderzoek geven empirische ondersteuning voor wat de mens uniek maakt. De mens is een sociaal en verstandig breindier. Zijn evolutionair ontwikkeld empathisch vermogen leidt mede tot taal en tot (zelf)bewustzijn. Taal én (zelf)bewustzijn leiden tot het vermogen voor wetenschappelijk denken en doen. Dit zijn grondvermogens die de culturele evolutie van de homo sapiens hebben mogelijk gemaakt. De start van het historisch materialisme zou Karl Marx het destijds genoemd hebben. Karl Marx en Friedrich Engels droegen het Darwinisme op handen. Maar tegelijkertijd waren zij bezorgd voor het misbruik van wat zij toen noemden ‘het bourgeois Darwinisme’, het latere sociaal-Darwinisme, dat diende als morele legitimatie van de strijd van de bourgeoisie tegen de toenmalige armenwetten en sociale bescherming. We bekijken de authentieke stellingnamen van Marx en Engels over het Darwinisme tegen het licht van nieuwe wetenschappelijke bevindingen én tegen het licht van de sociaal-economische en politieke actualiteit. Varianten van een sociaal-Darwinisme steken terug de kop op. Ze dienen vandaag als morele legitimatie van een toenemende afbraak van arbeidsprotectie en van sociale bescherming, volgens Duits model. Het laat ons zien dat moraal niet alleen voortkomt uit evolutionair ingeslepen staketsels bij groepsdieren, maar ook door de mens bewust kan ge- of misbruikt worden ter verdediging van belangen, ter legitimatie van mistoestanden of omgekeerd ter rechtvaardiging van de strijd om deze ongedaan te maken.
Dirk Van Duppen is huisarts, werkzaam voor Geneeskunde voor het Volk. Hij publiceerde verscheidene artikels en schreef, samen met zijn vrouw Dagboek uit Beiroet (EPO, 1986) over zijn werk in Palestijnse vluchtelingenkampen en NGO’s, Missionarissen van de nieuwe kolonisatie? (1994). In 2004 volgde het boek De cholesteroloorlog: Waarom geneesmiddelen zo duur zijn uit, waarin hij de kosten van de farmaceutische industrie aanklaagt en voorstellen rond de invoering van het kiwi-model lanceerde. Dat laatste voorstel werd gretig overgenomen door vele politici. Dirk Van Duppen is tevens districtsraadslid voor PVDA+ te Deurne.